45% van het energiegebruik in de provincie Utrecht is gerelateerd aan de gebouwde omgeving. Om de doelen uit het Klimaatakkoord te halen, is een gestage daling van het gebruik noodzakelijk. In 2021 hebben we gemeenten, woningcorporaties, bewonerscollectieven en Verenigingen van Eigenaars (VvE) ondersteund bij het ontwikkelen en uitvoeren van collectieve aanpakken om energie te besparen en de warmtevoorziening te verduurzamen. Vanuit de Aanpak Inclusieve Energietransitie (AIE) is hierbij gezocht naar manieren om iedereen mee te laten doen. We hebben er voor gezorgd dat de kennis die bij deze experimenten is opgedaan actief gedeeld wordt en ingezet wordt bij de ontwikkeling van nieuwe projecten. Ook zijn gemeenten ondersteund bij het verbeteren van de informatievoorziening naar hun inwoners.
In het najaar van 2021 is de uitvoeringsorganisatie DVvE van start gegaan. DVvE is met een provinciale garantstelling en een Europese subsidie opgericht door de ROM Utrecht Region om grotere VvE’s (vanaf acht appartementen) volledig te ontzorgen in het verduurzamingsproces van hun gebouw. Tot aan de operationalisering van de DVvE hebben VvE’s gebruik kunnen maken van de provinciale subsidieregeling (USET). Hiermee worden bijna 300 woningen vergaand verduurzaamd. Voor de kleine VvE’s is een plan ontwikkeld voor procesondersteuning in samenwerking met de gemeente Utrecht.
Vanuit de Aanpak Biodiversiteit in Stad en Dorp (programma 2.2.3) is in samenwerking met het programma Energietransitie de pre-SMP methodiek ontwikkeld als voorloper op een volwaardig soortenmanagementplan (SMP). Deze methodiek voorziet in een werkwijze voor natuurvriendelijk isoleren binnen de kaders van de Wet natuurbescherming (Wnb). In Leusden is met onze steun een pilot met een ‘pre-soortenmanagementplan’ gestart. Hierbij wordt tijdens de ontwikkeling van het soortenmanagementplan gedurende 2 jaar een tijdelijke ontheffing verleend aan de gemeente waar particulieren (met grondgebonden woningen) die willen verduurzamen gebruik van kunnen maken.
Beoogd resultaat 2021 | Status | Toelichting | |
|---|---|---|---|
5 gemeenten worden op maat onder-steund met expertise en menskracht door de een groep experts (de expertpool) bij de transitie naar duurzame warmte. |
| Gemeenten hebben in 2021 met financiële steun van het Rijk de transitievisies warmte opgesteld. Wij hebben een aantal koploper gemeenten (Utrecht, Leusden, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug en Wijk bij Duurstede) ondersteund bij het uitwerken van wijkaanpakken/collectieve aanpakken richting verduurzaming en duurzame warmte. | |
3 collectieve bespaar/verduur-zamingsprojecten worden met menskracht en financiële middelen ondersteund om een inclusieve financieringsaanpak te realiseren. |
| Binnen de Uitvoeringsverordening Subsidies Energietransitie (USET) is extra ruimte gecreëerd voor inclusieve projecten. Er zijn vier projecten gehonoreerd, waaronder een pilot in Soest om bewoners met smalle beurs en schuldenproblematiek te betrekken bij de wijkaanpak (1.665 woningen), en een VvE in Zeist (65 woningen) waar een innovatieve verduurzamingsaanpak nu ook voor eigenaren met een smalle beurs woonlastenneutraal doorgang kan vinden. Daarnaast zijn in Woerden (16 woningen) en Zeist (76 woningen) pilots met gespikkeld bezit (mix van eigendom en huur) ondersteund waaruit een toolbox is ontwikkeld ten behoeve van kennisdeling en ontwikkeling van nieuwe projecten. De conclusie is dat er vroegtijdige afstemming en een doordachte aanpak nodig is, omdat woningeigenaren verduurzaming anders aanpakken dan een corporatie. | |
Gemeenten worden ondersteund bij de inclusieve uitvoering van de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE-regeling) voor inwoners die zelf besparingsmaatregelen nemen. |
| De Regeling Reductie Energieverbruik (een rijkssubsidie waarmee particuliere woning eigenaren kleine energiebesparingsmaatregelen kunnen toepassen) is eind 2021 beëindigd. De NMU heeft in opdracht van de provincie een aantal gemeenten ondersteund bij de uitvoering en de opgedane kennis gedeeld met gemeenten, energie-initiatieven en woningcorporaties. In totaal is er 11 miljoen euro aan RRE-gelden uitgekeerd aan Utrechtse gemeenten, waarmee ruim 120.000 huishoudens konden worden ondersteund. De inschatting is dat minimaal 80.000 huishoudens van de regeling gebruik hebben gemaakt. | |
Gemeenten en energiecoöperaties worden ondersteund bij inclusieve informatievoorziening over de energietransitie naar inwoners, via fysieke en digitale kanalen. Concepten zoals bijvoorbeeld “mijn groene huis” in Zeist kunnen hiermee breder uitgerold worden |
| Ondersteuning van de informatievoorziening richting inwoners over energiebesparing en woningverduurzaming is verbreed van de U16-regio naar de regio’s FoodValley en Amersfoort, waarbij de nadruk ligt op het trainen en opleiden van lokale energieambassadeurs. Binnen de U16-regio is het nieuwe vierjarige programma van U-thuis ondersteund. Versterking en professionalisering van het digitale energieloket is hierin opgenomen met als doel om meer inwoners hiernaar toe te leiden en hen van relevante informatie over energiebesparing en woningverduurzaming te voorzien. Rondom inclusieve opwek van duurzame energie zijn we gestart met een Community of Practice (CoP). Zie 4.3.3 voor meer informatie hierover. | |
Inzicht in de mogelijkheden om op provinciaal niveau aan de slag te gaan met hybride warmtepompen (o.a. technisch, financieel, businesscase, marktbenadering, bewonersperspectief) als tussenoplossing naar aardgasvrij, daar waar die stap naar verwachting nog langere tijd op zich laat wachten. |
| In 2021 zijn de mogelijkheden onderzocht voor inzet van de hybride warmtepomp binnen de provincie. De potentie om woningen hiermee – als tussenstap naar een volledig CO2-neutrale oplossing – al te verduurzamen, is groot. De helft van de Utrechtse woningvoorraad is zonder verdere aanpassingen geschikt. De gas- en CO2-besparing is substantieel en financieel kan de investering uit. Gemeenten zijn enthousiast en zien - rekening houdend met de transitievisies warmte - mogelijkheden om hierop in te zetten. Er wordt een plan van aanpak gemaakt voor de inzet van een regionale collectieve inkoopactie. | |
Gemeenschappelijke ambitie energie-neutrale nieuwbouw en opstellen uitvoeringsagenda met gemeenten en provincie. |
| In 2021 is met een groeiend aantal gemeenten gewerkt aan het vormgeven van een energieneutrale nieuwbouwnorm voor woningen en een uitvoeringsagenda. Via het Convenant Duurzaam Bouwen (programma 1.3) wordt hier verder invulling aan gegeven. Het Convenant Duurzaam Bouwen wordt in 2022 ondertekend, waarin naar verwachting een energieneutrale bouwnorm als minimale ondergrens wordt opgenomen. | |
Duurzame relatie met de gemeenten waardoor een overzicht is van de obstakels waar gemeenten tegen aan lopen bij de eerste stappen in de inclusieve transitie naar duurzame warmte (aardgasvrij). Deze obstakels worden waar mogelijk weggenomen en/of gedeeld met het rijk. |
| In 2021 zijn de contacten met gemeenten geïntensiveerd. Diverse obstakels in de transitie zijn hierdoor scherper in beeld (bijv. de obstakels rondom de bekostiging en de ontzorging van de verduurzaming, de ontwikkeling van duurzame warmtenetten en het spanningsveld met de wet Natuurbescherming). Om deze obstakels weg te nemen lopen diverse acties met zowel het Rijk (experimenteerruimte) als andere provincies. Zie 4.3.3 voor meer informatie over onder andere het onderzoek naar verduurzaming van woningen via de gemeentelijke verduurzamingsregeling. | |
