3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

De kengetallen geven in combinatie met elkaar inzicht in de financiële weerbaarheid en flexibiliteit van de begroting. Provinciale Staten worden in staat gesteld om gemakkelijker inzicht te verkrijgen in de financiële positie en over de baten en de lasten van de provincie. De verplichte kengetallen vormen een verbinding tussen de verschillende aspecten die Provinciale Staten in hun beoordeling van de financiële positie moeten betrekken om daar een verantwoord oordeel over te kunnen geven.  De op basis van het BBV verplichte kengetallen zijn uitgebreid met de vrijwillig toegevoegde kengetallen Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van wettelijk maximum en Ratio Weerstandsvermogen.

De weerbaarheid van de begroting geeft de mogelijkheden aan om op korte termijn financiële risico's te kunnen incasseren zonder direct in de begroting en daarmee in de beleidsambities te hoeven ingrijpen.

De flexibiliteit van de begroting geeft de wendbaarheid van de begroting aan, waarmee eventuele extra onverwachte uitgavenstijgingen of inkomstendalingen gedekt kunnen worden.

De kengetallen zijn:

A.   Structurele exploitatieruimte;
B.   Solvabiliteitsratio;

C1   Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van gemiddelde tarief opcenten MRB van provincies;
C2   Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van wettelijk maximum tarief opcenten MRB;
D.   Grondexploitatie;
E1   Netto schuldquote;
E2   Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen;

F   Ratio weerstandsvermogen.

 De tabel met signaalwaarden van de kengetallen ziet er als volgt uit:

Analyse financiële kengetallen

Analyse van de kengetallen geeft aan dat de provincie Utrecht voldoende weerbaar en flexibel is om eventuele extra (on)verwachte uitgavenstijging te dekken. Alle kengetallen hebben de status gezond.

Het gezonde kengetal structurele exploitatieruimte zorgt ervoor dat de provincie Utrecht weerbaar en flexibel is voor eventuele extra onverwachte uitgaven. De provincie beschikt over voldoende weerstandsvermogen om de geïnventariseerde risico's financieel af te dekken. Er is genoeg onbenutte ruimte tussen het tarief opcenten van de provincie Utrecht en het wettelijk maximum waardoor de provincie weerbaar en flexibel blijft.

De solvabiliteitsratio is gestegen ten opzichte van de bijgestelde begroting. Dit wordt voornamelijk verklaard uit het feit dat het eigen vermogen minder is gedaald dan voorzien. Het kengetal schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen) is gedaald ten opzichte van de bijgestelde begroting. Door onderuitputting op met name investerings- en exploitatiebudgetten hoefde de provincie Utrecht geen langlopende leningen aan te trekken. Het saldo bij de Schatkist bleef per 31-12-2021 positief.

A. Structurele exploitatieruimte

De ratio Structurele exploitatieruimte geeft aan welke structurele ruimte de provincie Utrecht heeft om de eigen  lasten te dragen. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten biedt meer flexibiliteit dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn.

Een gezond kengetal structurele ruimte zorgt ervoor dat wij weerbaar en flexibel zijn voor eventuele extra onverwachte uitgaven.

B. Solvabiliteitsratio

De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de provincie in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Het wordt berekend door het eigen vermogen af te zetten tegen het balanstotaal. Het eigen vermogen is opgebouwd uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het gerealiseerd resultaat.

De solvabiliteitsratio is, anders dan voorzien, in 2021 niet gedaald. De ratio is zelfs gestegen ten opzichte van de bijgestelde begroting. Dit wordt voornamelijk verklaard uit het feit dat het eigen vermogen minder is gedaald dan voorzien. Er is minder dekking vanuit de reserve nodig vanwege de onderuitputting van exploitatiebudgetten.

C1. Belastingcapaciteit opcenten t.o.v. gemiddelde tarief van de provincies

Deze ratio geeft aan hoe de belastingdruk in de provincie Utrecht zich verhoudt ten opzichte van het gemiddelde tarief van alle provincies.

Dit kengetal is gezond. Het tarief opcenten MRB van de provincie Utrecht is lager dan het gemiddelde tarief opcenten MRB van de provincies.

C2. Belastingcapaciteit opcenten t.o.v. wettelijk maximum tarief

Dit ratio geeft aan hoe de belastingdruk in de provincie zich verhoudt ten opzichte van het wettelijk maximumtarief. Zolang er maar genoeg onbenutte ruimte is tussen het tarief opcenten van ons en het wettelijk maximum is er ruimte om de Begroting weerbaar en flexibel te houden.

D. Grondexploitatie

Het kengetal grondexploitaties geeft een indicatie van het financiële risico dat wij lopen in verband met zijn grondportefeuille. Het kengetal wordt berekend door de boekwaarde van de grondexploitaties af te zetten tegen de totale baten van de provincie Utrecht (exclusief onttrekkingen aan reserves). Voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd, moet tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Het kengetal grondexploitatie is gezond.

E1/E2. Netto schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen)

De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van ons ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft daarmee een indicatie van de mate waarin de rente en de aflossingen op de exploitatie drukken.

De netto schuldquote wordt zowel in- als exclusief doorgeleende gelden gepresenteerd. Op die manier wordt ook duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de door de provincie verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldpositie. Het kengetal wordt op dezelfde wijze berekend als de nettoschuldquote, met dien verstande dat bij de financiële activa ook alle verstrekte leningen worden betrokken.

Het kengetal schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen) is gezond. Dit kengetal is zelfs gedaald ten opzicht van de bijgestelde begroting. Door onderuitputting op met name investerings- en exploitatiebudgetten hoefden wij geen langlopende leningen aan te trekken. Het saldo bij de Schatkist bleef per 31-12-2021 positief.

F. Ratio weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen geeft een indicatie van de mate waarin wij in staat zijn om niet begrote financiële tegenvallers op te vangen, zonder de noodzaak om direct te bezuinigen. Het benodigd weerstandsvermogen is bepaald op basis van een inventarisatie en analyse van de risico’s die de provincie loopt. De risico’s zijn opgenomen in het provinciebreed risicomanagement systeem.

Het kengetal weerstandsvermogen is gezond. Dit kengetal bevindt zich binnen de afgesproken bandbreedte van 1,4 tot 2,0. De provincie beschikt over voldoende middelen om de geïnventariseerde risico's financieel af te dekken.