Grond is een belangrijk middel om doelen te bereiken op het gebied van:
- recreatie
- natuur en landschap (Natuur Netwerk Nederland)
- duurzame energie
- duurzame landbouw
- duurzame en veilige mobiliteit.
Het grondbeleid bestaat uit het organiseren van processen, kennis, grondbeheer en instrumenten zoals de aan- en verkoop van gronden.
In september 2020 hebben de Staten de ‘Nota Grondbeleid 2020’ vastgesteld. Deze nota zorgt voor een provincie breed grondbeleid dat we vervolgens elke vier jaar actualiseren. Het grondbeleid van de provincie Utrecht is uitgewerkt in een uitvoeringskader dat toepasbaar is op de verschillende uitvoeringstaken van de provincie.
Een belangrijk kader binnen het grondbeleid is dat de provincie opgavegericht werkt. Dit betekent dat we in ons
handelen de maatschappelijke opgaven ofwel opdrachten centraal zetten. Grond is één van de middelen die we kunnen inzetten om onze gestelde doelen te bereiken.
Grondbezit is daarmee nooit een doel op zich. Het grondbeleid behelst de kaders en spelregels voor de inzet van het grondinstrumentarium. De provincie heeft de verantwoordelijkheid om als een rechtmatige en betrouwbare overheid bij grondtransacties marktconform, openbaar, volgens gelijkberechtiging en transparant te handelen.
De Hoge Raad heeft op 26 november 2021, in het zogenaamde Didam arrest, geoordeeld dat overheden die een onroerende zaak willen verkopen, potentiële gegadigden ruimte moet bieden om mee te dingen naar het verkrijgen van die onroerende zaak. Bij alle grondtransacties die de provincie doet, zullen wij rekening houden met dit arrest.
In het grondbeleid geven we aan welke grondinstrumenten beschikbaar zijn en hoe we die toepassen. Ook geeft
het grondbeleid randvoorwaarden en spelregels voor de inzet van de grondinstrumenten. Het succesvol
toepassen van het grondbeleid vergt aansluiting bij ons ruimtelijk beleid en actief signaleren van ontwikkelingen
en kansen. Op projectniveau wordt het grondbeleid beschreven in grondstrategieën en verwervingsplannen.
Met de toepassing van het grondbeleid verkrijgen wij gebruiksrechten van gronden en opstallen om het realiseren van provinciale doelen mogelijk te maken.
In 2021 hebben we het voornemen verder uitgewerkt om te komen tot een provinciale grondbank onder beheer van het team Grondzaken en bedrijfsvoering. In deze provinciale grondbank worden alle gronden welke nodig zijn voor de verschillende provinciale opgaven – inclusief de nieuw te vormen strategische voorraad- opgenomen. En ontwikkelen we een integraal afwegingskader voor de inzet van deze gronden. In de loop van 2022 werken we deze interne grondbank verder uit.
De inzet van het grondinstrumentarium binnen de provincie Utrecht vindt voornamelijk plaats in het kader van het Programma Agenda Vitaal Platteland, het Mobiliteitsprogramma, het programma Hart van de Heuvelrug, programma Stikstof en het programma Bodemdaling.
Alleen binnen Hart van de Heuvelrug (gebiedsontwikkelingsprogramma voor het gebied in de driehoek Soest-Zeist-Amersfoort) voert de provincie actieve grondexploitaties uit zoals bedoeld in de Wet ruimtelijke ordening.